1 września to data szczególna dla wszystkich Polaków. Jutro obchodzimy bowiem 73. rocznicę wybuchu II Wojny Światowej. Uroczystość odbędzie się w Parku Słowiańskim przy Pomniku Koalicji Antyhitlerowskiej. Początek o godzinie 11.00.
W związku ze zbliżającą się rocznica wybuchu II WŚ, przedstawiamy Państwu krótką notatkę przedstawiającą sytuację naszego miasta podczas wojny. Zapraszamy do lektury.
Prawie przez cały okres wojny Głogów leżał stosunkowo daleko od linii frontów i nie był narażony na bezpośrednie działania wojenne i bombardowania. Jednakże rok 1944 przyniósł kolejne gwałtowne zmiany na europejskiej arenie wojny.
W rezultacie wielkich operacji strategicznych Armii Radzieckiej, a także działalność aliantów na froncie zachodnim, na polecenie Adolfa Hitlera przyjęto wówczas koncepcję tworzenia nowych umocnionych pozycji obronnych i miast – twierdz.
Zgodnie z tymi założeniami zapadły decyzje o budowie wiślańsko-odrzańskiego systemu umocnień i tworzeniu wśród nadodrzańskich miast tzw. miast-twierdz. Miasta-twierdze miały spełniać rolę swoistego rodzaju „falochronów”, które miały za zadanie związać znaczną ilość wojsk nieprzyjaciela oraz miał się na nich załamać napór nieprzyjacielskiej ofensywy.
W lipcu 1944r. Głogów został oficjalnie przemianowany na „Festung Glogau” (Twierdza Głogów). Taki sam los spotkał wszystkie duże miasta nadodrzańskie: Wrocław, Frankfurt, Kostrzyn, Szczecin.
Właściwe prace nad przygotowaniem Głogowa do obrony rozpoczęły się we wrześniu1944r. Przystąpiono do rozbudowy i modernizacji istniejących już dzieł fortyfikacyjnych oraz do budowy zewnętrznej linii obrony na przedpolach miasta. Do budowy okopów, rowów przeciwczołgowych, przeszkód i innych umocnień polowych poszczególne zakłady pracy musiały oddelegować znaczne kontyngenty pracowników. Na dużą skalę i to w bezwzględny sposób wykorzystywano też zagranicznych robotników przymusowych, jeńców wojennych oraz więźniów niektórych filii obozu koncentracyjnego „Gross-Rosen”.
Aby obsadzić przygotowane pasy umocnień potrzeba było co najmniej 15-18 dywizjonów artylerii ciężkiej i haubic. Na otrzymanie tych sił dowództwo twierdzy nie mogło w istniejącej sytuacji liczyć. Dlatego też 25 stycznia 1945r. w Głogowie został wydany rozkaz specjalny dotyczący zatrzymywania wszystkich przejeżdżających żołnierzy (w tym urlopowiczów i rekonwalescentów) i mężczyzn zdolnych do noszenia broni.
Głogów został zamieniony w twierdzę. Barykady na ulicach, zwały ziemi przed ciągnącymi się kilometrami okopami, druty kolczaste, tabliczki z napisem: „Achtung Minen”, worki z piaskiem w oknach, na parapetach poukładane granaty zaczepne, stalowe kozły i jeże na ulicach, powbijane ukośnie w bruk stalowe szyny.
W zasięgu działań bojowych miasto znalazło się w drugiej połowie stycznia 1945r. na skutek postępów radzieckiej operacji zaczepnej „Wisła-Odra”. W dniach 19-21 stycznia nastąpiła przy ponad -20 C mrozie ewakuacja ludności cywilnej. Objęła ona prócz cywilnych władz oraz urzędów ponad 90% mieszkańców miasta. Po jej przeprowadzeniu pozostało w Głogowie zaledwie 2-2,5 tys. osób cywilnych. Ostatecznie w momencie okrążenia znajdowało się w twierdzy około 10.200 żołnierzy i ok. 1500 robotników niemieckich. Źródła radzieckie oceniają załogę „Festung Glogau” na 18 tys. żołnierzy, co wydaje się szacunkiem zbyt wygórowanym.
13 lutego 1945r. nastąpiło przełamanie pierwszej linii obrony w mieście.
20 marca 1945r. rozpoczęto energiczne działania przez wojska radzieckie do zlikwidowania twierdzy przy użyciu lotnictwa i artylerii.
31 marca 1945r. o godzinie 20.30 ogłoszono załodze twierdzy o kapitulacji.
1 kwietnia 1945r. podpisano akt o kapitulacji .
3 kwietnia 1945r. Oficjalne ogłoszono upadek „Festung Glogau” przez Naczelne Dowództwo Wermachtu.
Tekst przygotował R.
